Philips TX500U.

In Nederland is de consument in 1951 begonnen met TV kijken. Okay een paar uurtjes per dag maar het begin was er. Philips had de TX400U televisie (Zie linker foto), met een 22cm beelddiagonaal, als instapmodel. In die jaren was überhaupt beeld al een ervaring. Maar er waren ook mensen met een ruimere bestedingsmogelijkheid en dan lag een groter model voorhanden..

Voor diegene die het kon veroorloven leverde Philips de TX500U met een 31 cm beeldbuis type MW31-16. De TX500U is technisch verder gelijk aan de TX400U. Buiten de beeldbuis is uiteraard de kast een stuk groter. De vormgeving is ongeveer het zelfde met zijn typisch schuinaflopende achterwand. Alleen nu met een luxe luidsprekerdoek in plaats van een houten frontplaat met sleuven voor de speaker. De kunststof plaatjes achter de knoppen moeten voorkomen dat het doek daar slijt of smerig wordt door bediening van de knoppen. Tot zo rond 1953 is de TX500 geleverd. Er kwamen al snel grotere beeldbuizen op de markt met 'rechte' hoeken. De TX400U heeft men nog tot in 1956 geleverd als klein instapmodel voor de onderkant van de markt.

Hiernaast staat de TX500U in 4 kanalen uitvoering. Na verloop van tijd kwamen er in Nederland meer kanalen. Afhankelijk van waar men woonde kon het interessant zijn om het toestel naar 10 kanalen om te laten bouwen. (Tevens was het toestel af fabriek ook als 10 kanalen versie verkrijgbaar) Het was in grensgebieden ook mogelijk om kanalen van de buurlanden te ontvangen zoals Duitsland of België. Voor de laatste werd dan een schakelaar ingebouwd om ook de beeldstandaard van negatieve modulatie naar positieve modulatie aan te passen. Het geluid was in België AM gemoduleerd dus kon niet eenvoudig met deze TV worden ontvangen.

De TX500U is voorzien van een afneembare achterwand. Dit is handig voor servicedoeleinden. De TX400U heeft dit niet. Om daar een enkele buis te vervangen moet de complete bovenkant verwijderd worden. Voor bepaalde reparaties is het echter toch noodzakelijk om de complete kap af te nemen. Het kan zijn om bijvoorbeeld de beeldbuis te vervangen of de rastertransformator welke achter de hoogspanningskooi staat.

Hier ziet u een TX500U met afgenomen kap. De MW31-16 beeldbuis is volledig rond. De hals van de beeldbuis steunt in het afbuigjuk. Aan de voorkant hangt de beeldbuis in een rubber masker. Deze maskers willen na jaren nog wel eens uitzakken. Dit zie je heel sporadisch bij deze toestellen. Wellicht is het rubbermengsel dan van een dergelijk masker niet optimaal geweest.

De hoogspanningstrafo (in de zwarte kooi) is uitermate sterk en haast onverwoestbaar van deze TV's. Dat is helaas niet het geval voor de luidsprekertrafo en rastertrafo. De laatste was van dermate slechte kwaliteit dat ze veelal in de garantieperiode defect raakten. Deze werden dan vervangen door een transformator welke is ingegoten in een ronde aluminium behuizing. De rastertransforator staat rechts naast de zwarte hoogspanningskooi.

Een ander zwak punt... Deze toestellen zijn uitgevoerd met condensatoren opgebouwd uit papier gedrenkt in paraffine. Dit is vervolgens in een behuizing van teer gegoten. Helaas zijn de genoemde materialen hygroscopisch. Dat houdt in dat de materialen (langzaam) vocht opnemen. In een werkend toestel is dat nog niet zo erg. Want een buizentoestel wordt vrij warm tijdens het spelen. Zo heeft het vocht ook de mogelijkheid om weer te verdampen. De problemen komen echter bij lang ongebruik. Het ingetrokken vocht verdampt niet meer en de materialen raken verzadigd met vocht. In een condensator geeft dat een aantal nadelige effecten. 1 - de capaciteit loopt op 2 - de doorslagspanning verlaagt 3 - er gaat een kleine lekstroom lopen

Dit heeft als resultaat dat een toestel, na zeg 30...40 jaar ongebruikt te zijn geweest, een revisie nodig heeft. Dit kan op twee manieren gebeuren. De eerste en eenvoudigste is om door de de zwarte teercondensatoren te vervangen. In dit toestel zijn deze condensatoren gereviseerd. Dit is gedaan door de inhoud ui de condensatoren te halen en hier een modern exemplaar in terug te plaatsen. Dit is mogelijk omdat de modernere versies een stuk kleiner zijn. In dit artikel staat beschreven hoe de condensatoren gereviseerd kunnen worden.

Hier zijn nog twee zwart-wit foto's uit de Philips fabriek, in tijd dat de TX500U TV toestellen in productie waren. Rechts ziet u een productiemedewerker een beeldbuis plaatsen in de TX500U. Leuk detail is dat de beeldbuizen volgens de datasheet helemaal niet aan de hals opgetild mogen worden.

Hier een kleine demonstratie van de spelende Philips TX500U.