Holborn 6100.

Holborn's eerste systeem was de 9100 computer. Deze computer draaide alle programma's uit ROM. De data kon opgeslagen worden op 8" diskettes. Door de software in ROM was de machine weinig flexibel. Om uiteindelijk in de CP/M wereld mee te kunnen draaien heeft men een 6100 ontwikkeld.

Verkoop werd onder andere gedaan op beurzen. Je moest je onderscheiden. Holborn zette in op techniek maar vooral op design en flexibiliteit. Software op maat was destijds wel een sterk toverwoord. De 6100 computer hier op de foto springt duidelijk in het oog. Één van de redenen om de 6100 te maken is de Xerox 820II welke een tafel verder staat. Draaiend op CP/M en volledig flexibel te programmeren. Daarnaast kon er 'standaard' software op werken.

En toen kwam het geweld... IBM walste over alle kleine bedrijven heen met hun IBM PC. En door een commerciële blunder van Gary Killdal werd ook het toen gangbare CP/M besturingssysteem uitgefaseerd. Alles werd MS-DOS. Het voordeel bij de MS-DOS machines was dat de diskettes overal in elke andere IBM (of compatible) machine te lezen waren. Met de CP/M diskettes kon je onderling al niets aanvangen laat staan dat je ze op een IBM kon gebruiken. En zo belanden er vele CP/M machines op de stort.

Maar... Sommige mensen bewaren dan toch CP/M zo'n machine. Jaren heeft hij op een Texelse zolder opgeslagen gestaan om uiteindelijk weer in ere hersteld te worden. Beschermd in wat vuilniszakken kwam dit silhouet toch wel duidelijk naar voren. (foto gemaakt door de vorige eigenaar) Een Holborn 6100...

Dit is de machine geworden na een flinke opknap- /schoonmaak beurt. Helaas zijn de toetsen vergeeld na alle jaren. Gezien het een 'standaard' toetsenbord is van Keytronic is er hoop op een vervangend exemplaar in de toekomst.

Door het systeem achterover te leggen kan de bodemplaat losgenomen worden. Hier bevinden zich het moederbord, terminal bord en harddisk interface. Verder de voeding en het toetsenbord.

Het toetsenbord had last van haperende toetsen. Het foam dat onder deze knoppen zit is vergaan. En door dit proces is ook de geleidende laag van het capacitieve contact aangetast.

Vervangen was de enige oplossing. Na wat experimenteren bleek de aluminiumtape voor luchtafvoerkanalen een geschikte geleider. Daar overheen is een laagje scotch magic tape geplakt. Dit had precies de goede diëlektrische eigenschappen. (Later is gebleken dat ook een mylar warmtedeken ook uitstekend werkt als capacitief contact.) Een bevriende mede liefhebber had oude rubber muismatten liggen met de goede dikte. Het is wat stugger dan foam, maar het zal niet zo snel meer vergaan.

Gek genoeg was er nog een groepje knoppen welke stug dienst weigerde. Dit was terug te leiden op twee I/O lijnen van een scan IC. Het eerste vermoeden was een printbreuk. Maar plotseling deed het toetsenbord helemaal niets meer. Na vervanging van het IC werkte hij weer. En zowaar ook de eerder weigerende knoppen hadden hun staking beëindigd.

Even een blik in de machine zelf. Links achter is een voeding te zien. Het grote onderste grote bord is het moederbord. Daarop ligt een terminal bord. Het grijzige printje rechts achter is de SASI (vroege SCSI) interface voor de harddisk.

Het is altijd weer afwachten wanneer de Rifa netfiltercondensatoren het begeven. Dit type staat bekent om zijn brandgevaarlijkheid. Bij oude computers is het wijs om deze Rifa's ongezien te vervangen. Het kan ernstige schade toebrengen aan de machine. En op een onbewaakt ogenblik kan schade nog veel grote worden. Laat daarom oude machines ook nooit onbeheerd werken.

Een blik op het Holborn 6100 moederbord. Deze heeft alle snelle I/O aan boord. Dus interfacing naar de Floppy drive, de parallelle poort en de data afhandeling naar de harddisk interface.

De onderkant van het Holborn 6100 moederbord. Ook in die tijd ging niet alles in één keer goed. De vele modificaties op het moederbord tonen dit wel aan. Bij grote aantallen zijn dit soort modificaties ondoenlijk. Maar in die tijd was een herontwerp van het moederbord ook een heel kostbare zaak. Uiteindelijk zijn er van dit type computer zo'n 100 gemaakt. Wellicht kon het daarom niet uit om de modificaties door te voeren.

En noemde men dit nu "piggy bagging" ? Het terminalboard steunt met een pootje bovenop een tweetal moederbord IC's welke gestapeld zijn als modificatie.

Onderstaand board is een seriële terminal met dezelfde functionaliteit als zeg een VT100... Op het bord zitten twee seriële poorten welke de externe seriële poorten van de machine vormen. Ook het beeldscherm wordt vanuit dit bord aangestuurd. Het terminalbord communiceert over een drie draads seriële verbinding met het moederbord voor verwerking. Het is een eigen Holborn ontwerp zoals het ook in de latere 9120 terminals is gebruikt. (Dat was bij de 9120 dus in plaats van de Beehive Terminal)

Een harddisk was heel wat in die tijd! Lang niet alle machines hadden die luxe. De interface heeft serienummer 14. De computer heeft serienummer 57. Mag je dan zeggen dat 1 op de 4 machines een HD had? Een harddisk van 10 of 15MB koste zomaar 3000 gulden. Een doos diskettes was "maar" 300 gulden. En dat bood dan dezelfde capaciteit. En dan kan de computer nog niet eens opstarten van harddisk nota bene! Maar ja, toch een HD interface...

Om de machine even goed schoon te maken moest het scherm er ook even uit. Dit bleek op zijn beurt ook weer een bijzondere constructie te zijn. Een ring vastgelijmd op de conus van de beeldbuis. Daarop zit de print geschroefd. De monitor wordt direct aangesloten op het terminalbord. Zowel het signaal als de voeding komen vanaf het terminalbord.

Het masker had iets plakkerigs over zich heen. Na een beste schoonmaakbeurt met allesreiniger was het plakkerige weg. Maar de helft van de lak ook. Dus maar opnieuw spuiten.

Er zit een harddisk interface in de computer toch? Nou in de externe kast, waar de harddisk in hoort, is een roof gepleegd. Er zit een floppydrive met zijn voeding in en een lege bak met pootjes die ooit printplaten vast hebben gehouden. Dit was vooraf al wel bekent. Het uitzoeken was voor later.

De mooie toshiba 8" diskdrive. (20 x 20cm)

Bij het invoeren van een diskette bleek al snel dat het lager in het center van de diskette "droog" stond. Na deze opnieuw van vet te hebben voorzien liep hij weer fluisterstil.

En ja ook de voeding voor de diskdrive is voorzien van uiterst ontvlambare Rifa types. Dus ook hier zijn de netfiltercondensatoren van vervangen.

Maar nu, de missende componenten. Bij Hack42 in Arnhem staat dezelfde configuratie. Na overleg is deze open gemaakt om te bekijken wat er hier miste. Het bleek allemaal standaard/ingekocht materiaal zijn. - Een voeding, dezelfde zoals in de systeemkast zit. (Astec AC9251) - een 5.25" volle hoogte MFM harddisk - een Xebec 1410 SASI naar MFM interface Mooi dat het standaard materiaal is. Maar zo heel standaard was het nu ook weer niet. Vooral die harddisk interface was knap lastig.

Stom toevallig bleek een bevriende hobbygenoot (Ben Koks) een sterk gelijkende voeding te hebben liggen.

Maar ja, niets is wat het lijkt. De gelijkende voeding geeft andere spanningen af. Er is +5 en +12V nodig. De 5V was aanwezig maar de andere spanning was +15V. Nu lag de 15V wikkeling bovenop de trafo. Slechts 1,5 winding moest van de trafo afgehaald worden. Deze kon dus relatief makkelijk aangepast worden. Daarnaast is een deel van de elektronica aangepast. (Dit handgetekende schema is terug te vinden in de datasheets)

En uiteraard moesten er wat kabels gemaakt worden.

Heel typisch, Holborn gebruikt voor bijna alle bedrading zwart snoer. Dus zo is het nu ook weer nagemaakt. Alleen het is wel echt oppassen. 5V IC's kunnen geen 12V waarderen. Toevallig heb ik dit besproken met de productiemanager van die tijd. De kabels werden uitbesteed en er was geen voorkeur voor draadkleuren. Het moest gewoon goedkoop. En er was tenslotte een testtool om de kabels te testen. Zo waren kabelfouten bij Holborn uitgesloten.

Via een oproep voor een Xebec S1410 op een Amerikaans forum kwam er een reactie uit de US. De beste man had zo'n Xebec harddisk controller. Die print lag bij hem in de doos om naar de schroot te brengen. Zelfs voor het verzenden wou hij geen cent hebben. Maar dat maakte wel de missende reeks onderdelen compleet:

Dus uiteindelijk is alles in de externe kast gebouwd.

Achterop de harddisk / floppydrive unit zitten twee 50 polige connectoren. Er zijn geen blinde pennen, zo kunnen de kabels makkelijk verwisseld worden.

Was het zo makkelijk? Alles in elkaar zetten en werken? Nou nee... Na een oproep op CVML en marktplaats ben ik in contact gekomen met andere liefhebbers / verzamelaars. Op deze manier hebben we software met elkaar uitgewisseld om veranderingen / verschillen te bekijken. Nu waren er al programma's opgedoken als configur.com en format.com. Beide programma's moesten iets met een harddisk kunnen doen. Bij format kwam de optie om een HD te formatteren echter niet in beeld en configur kwam met de melding dat er geen harddisk aanwezig was. Met wat hackwerk van Theo en Freek zijn format en configur aangepast zodat ze geforceerd opstarten. Het mocht echter niet baten. Het systeem zag geen harddisk. Dit heeft echt avonden testen en meten gekost. De logic analyzer heeft aan de bus gehangen enz... Niets, helemaal niets... De twijfel ontstond of de HD controller nog wel goed was. Technisch was alles compleet maar de HD was dus met geen mogelijkheid aan de gang te krijgen. En het was ook onduidelijk hoe die harddisk nu eigenlijk geactiveerd zou moeten worden. Het werd tijd om een andere weg in te slaan.

Via via ben ik uiteindelijk met de technisch ontwerper (Henny Bevers) in contact gekomen. De beste man had zelf eigenlijk geen idee meer hoe het één en ander nu precies werkte. Hij kon wel vertellen dat het systeem niet kan opstarten vanaf de harddisk. (!) Henny kon zich echter niet meer herinneren of de instellingen ten behoeve van de harddisk nu in ROM stonden of op diskette. Maar laat hij nou op zolder nog een nieuwere machine hebben staan met kleinere floppy's. Die machine werkt met dezelfde software als de 6100... Het bleek een 6500 te zijn. Het systeem was mij tot op dat moment volslagen onbekend. Nadat de 6500 jaren op de zolder had gestaan, mocht de machine ook wel weg. Deze machine is samen met de software en documentatie meegegaan. Gek genoeg wilden sommige diskettes niet booten op de 6500. Maar op al die weigerende diskettes stond wel ergens de tekst "RO204" op het label. RO204 is een typenummer van een Rodime harddisk. Waarschijnlijk heeft er bij de 6500 ooit een harddisk gezeten die de software nu niet kan vinden. Een ontstond weer wat hoop. Ik heb de software van 5.25" naar 8" schijven omgezet. En jawel, daarmee draaide het. Nou ja, min of meer... Er bleek op diskettes inderdaad software en drivers te staan voor de harddisk. Met de eerder gehackte format.com en configur.com was het mogelijk een soortgelijke harddisk als de RO204 te formatteren. Harddisk instellingen wijzigen bleek niet mogelijk. In format.com waren instellingen wel te wijzigen maar deze bleven niet permanent opgeslagen. In configur.com waren de instellingen wel zichtbaar maar konden niet veranderd worden. Freek zag in de configur software een mogelijke uitweg. Via een niet weergegeven menuoptie in (ctrl-H) kwam een verborgen menu naar voren. Hier zijn de settings te veranderen voor het aantal koppen, sectoren enz. Nou ja, dat is als je langs een password komt! Dit is tijdelijk aangepast zodat welk wachtwoord geaccepteerd werd. En ja, met configur kunnen de settings gemaakt én opgeslagen worden. In configur worden ook de partities ingedeeld. Via format formatteer je de hele schijf. Dus niet zoals bij MS-dos een partitie. Nu bleef nog wel de vraag wat het password nu eigenlijk zou moeten zijn. Henny Bevers wist hier ook helaas geen antwoord meer op. Een andere oud medewerker Han Alink wist te vertellen dat het een berekening met modulus 9 en modulus 11 en de huidige datum zou moeten zijn. Theo heeft dit verder uitgezocht en er een programma 'password.com' voor gemaakt. Dit programma staat ook tussen de downloads. Het password op bijvoorbeeld 1-1-1981 is 303. Het is wel een vrij omslachtige manier om aan een wachtwoord te komen. Maar, 1-1-1981 met password 303, is echter altijd in te vullen omdat de computer helemaal geen klok in zich heeft.

Zoals eerder gezegd, staan de instellingen voor de harddisk op de diskette. Een schijf van een andere machine zal dus niet werken. Sterker nog, daarmee kan zelfs de info op de harddisk verminkt worden. Het is dus zaak om, na het configureren en formatteren, een kopie te maken van de opstartdiskette. Een sysgen op een lege diskette is ook genoeg om het systeem op de juiste manier op te starten. Alle harddisk instellingen worden in de bootsector opgeslagen. Zo is de 6100 computer uiteindelijk weer voor 100% in ere hersteld.

Tot slot nog een kleine demonstratie van de Holborn 6100.