Erres KY311U.

Door de inspanningen van Philips was het vanaf 1951 mogelijk om in Nederland TV te kijken. Uiteraard had Philips diverse modellen TV's klaar om te verkopen. En model met een 22cm (links), 31cm en een projectiemodel met 44cm beeld. Van der Heem, bekent van o.a. de Erres radio toestellen, betrad op datzelfde moment ook de TV markt. Van der Heem introduceerde de Erres KY311U met een 31cm beeldbuis. Uiteraard werkt deze TV ook op de door Philips gedicteerde CCIR norm.

Voor een groot bedrijf als Philips was het natuurlijk wat makkelijker om diverse TV's in verschillende maten te maken. Commercieel was dit erg interessant. Kostentechnisch gezien zat er echter weinig verschil in om een 22 of 31cm te maken. De kosten zijn echter niet alleen in het materiaal maar ook in de ontwikkeluren terug te vinden. Daar van der Heem een 'klein' bedrijf was is dit waarschijnlijk de reden geweest om alleen een 31cm model te maken. Erres heeft in zijn KY311U een aantal primaire TV componenten gebruikt van Philips. Het gaat hier om de beeldbuis, het afbuigjuk, de beeldbreedte regelaar en hoogspanningstrafo. Deze componenten waren dermate specifiek dat Erres hier geen eigen ontwikkeling voor kon starten. Verder was Erres vrij in het gebruik van zijn componenten. Vandaar dat er veelal een diversiteit aan componentmerken te vinden is in de toestellen.

Hiernaast staat zo'n Erres KY311U. Het is een 4 kanalen toestel. Na verloop van tijd kwamen er in Nederland meer kanalen. Afhankelijk van waar men woonde kon het interessant zijn om een 10 kanalen toestel aan te schaffen. Men kocht dan de KY313U. De KY313U was pas wat later mogelijk. In de vroege KY311U series was de 4 kanalenkiezer geïntegreerd in het chassis. In deze modellen past geen 10 kanalen kiezer. Latere modellen hebben een 'losse' kiezer gekregen. Hierdoor was het wel mogelijk een 4 kanalen kiezer te vervangen door een 10 kanalen versie. En zo werd de KY311U een KY313U. Om de beeldbuis te beschermen zette Philips een glasplaat van veiligheidsglas voor het beeldbuis. De buizen zijn van dun glas gemaakt en gevaarlijk bij implosie. Erres heeft een mooi meegevormde kunststof bescherming voor de beeldbuis geplaatst. Het doel is hetzelfde maar het ziet er erg fraai uit.

De KY311U is voorzien van een afneembare achterwand. Dit is handig voor servicedoeleinden. Voor bepaalde reparaties is het echter toch noodzakelijk om het gehele chassis uit te nemen. Het kan zijn om bijvoorbeeld de beeldbuis te vervangen of om de EY51 gelijkrichter op de lijntrafo te vervangen. Dit is toch wel meer werk dan bij de Philips TX500U. Alle knoppen dienen namelijk van het toestel losgemaakt te worden. En het chassis past er maar nét in waardoor het zwaar werk kan zijn om het chassis er uit te halen of terug te plaatsen.

Voor de meeste reparaties was het in die tijd gelukkig afdoende om de achterwand en/of onderwand los te nemen. Hier is het binnenwerk van het toestel zichtbaar. Achter de hoogspanningskooi (geel/bruine doos links) staan twee PY82 gelijkrichtbuizen. Het is een drama om deze te moeten vervangen. Je kunt er wel bij maar je ziet niet wat je doet. Het is erg lastig om de nieuwe buizen goed in de gaatjes te steken.

Waar Philips gaatjes in de bodemplaat maakte liet Erres ze weg. De hele bodem is gesloten. Dit kan nadelig zijn voor de warmteafvoer. Maar Erres had een paar dingen erg slim bedacht. Philips heeft vermogensweerstanden die warm worden ónder in het chassis gezet. Deze componenten worden warm en worden zo niet optimaal gekoeld. Erres plaatst deze componenten bovenop het chassis om zo de warmte niet onder het chassis te krijgen. Deze componenten gaan bij Erres dan ook zelden stuk. Bij Philips zijn ze vaak defect. Philips plaatst de voedingselco's bovenop het chassis tussen alle warme buizen in. Elco's houden echter niet van warmte. Dus Erres plaatst deze componenten maar onder het chassis, daar waar het toch niet warm is. Op deze manier heeft Erres zijn warmtehuishouding in de TV goed onder controle gekregen.

<

Hier is het uitgekastte chassis van het toestel te zien. Er is zo overal makkelijk bij te komen. De beeldbuis hangt met zijn hals in het afbuigjuk en de voorkant wordt vastgehouden met een metalen band welke met rubber strak om de beeldbuis wordt getrokken. Het nadeel, van het chassis buiten de kast, is dat het slecht op de kant te zetten is om indien nodig ook componenten aan de onderkant te kunnen vervangen.

De hoogspanningstrafo (in de kooi) is dezelfde als diegene van de TX400 / TX500 TV toestellen. Deze trafo's maken is een specialistisch werkje. Dat liet Erres liever aan Philips over. Buiten dat scheelde het ook in de ontwikkeltijd.

Door de hoge spanning (9KV) op de beeldbuis trekt deze veel stof aan. Dit stof gaat na jaren ook ophopen tussen de beeldbuis en de bescherming aan de voorkant. Om een idee te geven van hoeveel stof dat is, staat hier een foto met op de linker helft het stof nog op de beeldbuis en de rechter helft schoongemaakt. Dit neemt bij een werkend toestel veel licht weg van het beeld.

Erres zou Erres niet zijn als er in kleine series geen variaties zouden zitten. In het technisch museum zijn er diverse KY311U de werkbank gepasseerd. En tot nu toe kan ik melden dat er ook werkelijk geen enkele gelijk was. Vergelijk alleen al deze buizenbezettingen van de toestellen maar eens.

De wijzigingen zijn van diverse aard geweest. Er werd in bepaalde series een EF80 MF buis weggelaten. In iets latere modellen was deze weer terug geplaatst. Waarschijnlijk gaf het toch teveel kwaliteitsverlies. Het beeld van het betreffende toestel was dan ook aanzienlijk minder contrastrijk. Het beeldsignaal van het CCIR systeem voorziet in een signaal om het schrijven beeld even te onderdrukken bij de terugslag van de elektronenstraal. Erres heeft dit bij de eerste toestellen volledig willen gebruiken om de terugslag te onderdrukken. (Daar was Erres zeker niet de enig in.) Het bleek echter dat dit, bij iets hogere helderheid, niet afdoende was. Dus men is uiteindelijk ook een extra elektronische terugslagonderdrukking in gaan bouwen.

Hiernaast is het chassis van één van de aller eerste Erres KY311U afgebeeld. Serienummer 1014. Erres begon bij 1000 te nummeren dus dit was toestel nummer 14 welke van de band rolde. De hoogspanningskooi is gemaakt van geperforeerd plaatmateriaal. Persmallen voor de hoogspanningskooi waren blijkbaar nog niet klaar.

Erres heeft vanaf zijn eerste TV een luxe coax aansluiting voor de antenne ingang gebruikt. De kabel hiervoor was aanzienlijk duurder dan de bekende lintkabels welke aan bijvoorbeeld een TX400U zaten. De kwaliteit van de coaxkabel is echter veel hoger waardoor beeldverstoringen worden verminderd. Toch heeft Erres ook toestellen gemaakt voor gebruik met een lintkabel. Het toestel met serienummer 1143 is zo'n exemplaar. (de 143e TV die gemaakt is) Deze staat linksonder afgebeeld met de groene cirkel om de lintkabel aansluiting. Gek genoeg is dit óók het toestel waarbij er een EF80 minder in het MF is geplaatst. Tevens is te zien dat men hier kennelijk de pers voor de hoogspanningskooi gereed had.

De smalle bruine lijst met gouden bies rondom de beeldbuis is bij de eerste exemplaren van hout gemaakt. In de hoeken is bij deze versies met moeite een vingerlas verbinding te zien. Later is Erres overgestapt op een bakelieten rand. Wanneer dat precies is geweest is niet bekend. Tot en met serienummer 1143 is in elk geval zeker gekozen voor hout.

Een zwak punt van de Erres toestellen is eigenlijk dat wat bij alle radio's of TV's voorkomt uit deze tijd. De condensatoren zijn slecht... Erres kocht diverse merken in. In het museumtoestel zaten Philips, Euro, Wima en Hunts. Het zijn merken uit Nederland, Duitsland (2x) en Engeland. Helaas allemaal even slecht. Deze condensatoren opgebouwd uit papier gedrenkt in paraffine. Helaas zijn de genoemde materialen hygroscopisch. Dat houdt in dat de materialen (langzaam) vocht opnemen. In een werkend toestel is dat nog niet zo erg. Want een buizentoestel wordt vrij warm tijdens het spelen. Zo heeft het vocht ook de mogelijkheid om weer te verdampen.

De problemen komen echter bij lang ongebruik. Het ingetrokken vocht verdampt niet meer en de materialen raken verzadigd met vocht. In een condensator geeft dat een aantal nadelige effecten. 1 - de capaciteit loopt op 2 - de doorslagspanning verlaagt 3 - er gaat een kleine lekstroom lopen In dit toestel zijn de condensatoren allemaal vervangen. Maar om een beeld te geven is hier een chassisfoto van hoe het toestel hier binnen is gekomen.

Hier ziet u een jonge man het chassis controleren en afregelen voordat deze voorzien wordt van een beeldbuis en in de kast gebouwd wordt.

Hiernaast een oude advertentie van Erres. Het was voor hen een leuk moment om de TV te introduceren want Erres zat ook precies in zijn 25 jarige jubileum.

Hier een kleine demonstratie van de spelende Erres KY311U.